Eind oktober laatste kans op wijzigingen in bodemprocedure
Woede en
achterdocht over dijkverzwaringsplannen
Een stortvloed aan kritiek klonk er vrijdagavond in de Grote Kerk van Edam over
het proces dat moet leiden tot het versterken van de Markermeerdijken tussen
Hoorn en Amsterdam. Initiator Fons Elders, filosoof, historicus en hoogleraar en
woonachtig langs de dijk, had verschillende sprekers uitgenodigd om de grote
onvrede in beeld te brengen. “De besluiten die HHNK, gesteund door overheden,
wil gaan uitvoeren zijn ondergronds tot stand gekomen.” In een laatste poging
het tij te keren hoopt het burgerinitiatief op massale (en financiële) steun
van burgers. Eind oktober vindt de bodemprocedure plaats bij de Raad van State.
Schrijver en dichter Willem van Toorn herkent in de procedures rond de dijkversterking tussen Hoorn en Amsterdam de strijd die decennia eerder werd gevoerd in het rivierlandschap, waar hij opgroeide. “Ook daar ging het om veiligheid en kwamen de oplossingen van technici. Nadat burgers en kunstenaars een andere kijk inbrachten, kregen wij – tot onze eigen verbazing – gelijk. Het landschap is de allermooiste spiegel. Het laat zien hoe mensen geleefd hebben. Hou dit zichtbaar! Uiteindelijk werden we zelfs betrokken bij het uitwerken van de plannen.”
Dit laatste wordt niet meer verwacht door de betrokken bezwaarmakers bij de dijkplannen rond van Markermeer. Voormalig Rijksbouwmeester Tjeerd Dijkstra pleitte vrijdag om soortgelijke ingrijpende plannen voor te leggen aan een onafhankelijk wetenschappelijk instituut. “Daarna kun je het publieke debat in alle openbaarheid voeren. En kom je er niet uit dan kan de rechterlijke macht terugvallen op de wetenschappelijke argumenten.”
Dijkstra denkt dat het bijna te laat is om het proces, dat in 2002 is ingezet, te keren. “Dit plan sloopt en verlegt eeuwenoude dijken. Inmiddels zijn na de voorlopige uitspraak van de Raad van State de voorbereidende werkzaamheden begonnen. Een eerste loswal bij Uitdam is ingestort en de vaargeulen worden gegraven. Losse stukken veen vormen nu al een gevaar voor kleine vaartuigen.”
Dijkstra wees op het idee om in de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad een gemaal op te nemen dat bij hoog water uitslaat op het IJsselmeer. In zijn ogen een goede en betaalbare oplossing. “Niemand zal ontkennen dat veiligheid voorop moet staan. Daar tegenover staat het behoud van de eeuwenoude dijk. Karakteristiek voor het Noord-Hollandse landschap. Eind oktober vindt de finale afweging plaats. Dat vraagt om grote zorgvuldigheid.”
Dijkstra zou wensen dat de beoordeling via de meest recente technische ontwikkelingen wordt gewogen. “Je moet daarbij niet uitgaan van de rekenmethode uit 2006.” Hij citeerde een tekst op de website van het Hoogheemraadschap waarin medewerking wordt toegezegd aan het project ‘Bewezen sterkte’: “ Pas als dat niet werkt wordt teruggevallen op de eerdere plannen. Daar zal het dus bij de komende bodemprocedure bij de Raad van State om moeten gaan.”
Marco Bolluijt, is lid van de St. Zuyderzeedijk en bewoner van Scharwoude. Onomwonden bracht hij in dat ‘we hier worden besodemieterd.” Hij vertelde dat er met twee maten wordt gemeten als het gaat om de keuze om een dijk wel of niet te versterken. En ook het knippen van de dijk in modules is volgens Bolluijt bewust gedaan om de komst van een oeverdijk (een dijk voor een dijk met een stukje land ertussen, red.) mogelijk te maken. Hij kwam met het voorbeeld bij Hoorn waar een klein stukje bestaat uit enkel dijk. Door dit gebied te betrekken bij de dijk richting Scharwoude, waar juist wel buitenwaarts oeverland aanwezig is, zal ook daar een tweede dijk komen. “En in tegenstelling tot wat ingebracht wordt is het niet milieuvriendelijk, kost het bizar veel geld en is niet bewezen of het werkt.”
Fons Elders herhaalde zijn betoog dat hij in juli hield voor de Raad van State. Daarin verzocht hij de overheid om opnieuw te laten kijken naar project ‘bewezen sterkte’. “De Staat der Nederlanden heeft zijn publieke verantwoordelijkheid voor de monumentale zeedijk overgedragen aan een consortium ofwel de BV Nederland. Feitelijk is dit consortium niet geïnteresseerd in het versterken van de dijk maar in het versterken van recreatie en toerisme. Zo wordt de mooiste dijk van ons land te grabbel gegooid. Let wel: het gaat hier om 140 hectare drooglegging als gevolg van een asverschuiving van dijken en de aanleg van strekdammen. Dit zou overal gecompenseerd moeten worden. Maar niet hier…”
Hoe een en ander besteed wordt is volgens Elders geheim. “En dat wordt toegestaan door de eigen overheid. Als dit legaal kan, dan is dictatuur overbodig….”
Elders noemde de voorlichting vanuit het hoogheemraadschap ‘misleidend’ en ‘ondergronds’. “Het betreft hier extreme grondverplaatsingen ten behoeve van mondiaal toerisme. Zes tot zeven miljoen kuub grond voor 40 kilometer dijk. Als er geen meekoppelproject zou zijn, zou er geen oeverdijk nodig zijn. De komst van een oeverdijk is een truc om dit eerste mogelijk te maken.”
Afra Boon-Hoogewerf is de echtgenote van een natuurboer uit de Beemster. Zij vertelde jarenlange ervaring te hebben als het gaat om inspraak, participatie en samenwerking met het HHNK. Onder meer bij het baggeren van sloten en andere waterwegen. ‘De conclusie na elke verandering in de polder is dat het HHNK haar eigen koers blijft varen! Zelfs als er sprake is van een milieudelict.”
Ina Bouwman, ook agrariër en penningmeester van de ST. Zuyderzeedijk, sloot de avond af. Zij wees de vele aanwezigen op de laatste juridische kans om het tij te keren op 29 en 30 oktober. “Kom massaal en steun ons financieel!”